پایانی سودده یا زیانده جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ برای آفریقا جنوبی– داستان هفتم

یزدفردا "محمدحسین تقوایی زحمتکش :شاید چنین تصور شود که جام جهانی برای کشور آفریقای جنوبی در مجموع درآمدزاست که علاوه بر ایجاد زیرساختهای ورزشی و شهری، می تواند شغلهای دائم یا پاره وقت ایجاد کند اما این نیمه پرلیوان است، برخی کارشناسان اما معتقد که بايد منتظر ماند و ديدكه آيا پيش‌بيني‌ها محقق خواهد شد و اين كشور خواهد توانست از اين آوردگاه جهاني جهت شتاب اقتصادي خود استفاده كند.

مقدمه
با وجود اینکه نزدیک به یک ماه چشم میلیاردها نفر از مردم جهان به این کشور قاره سیاه دوخته شده است و می تواند ره آورده هایی مانند سرمایه گذاری خارجی، توریست و ... برای سالهای بعد ایجاد کند در مقابل خطری دیگر هم مصور می شود که آفریقای جنوبی میلیاردها دلار در بزرگترین گردهمایی جهانی،سرمایه گذاری کرده باشد که مثل یک آگهی تجاری یک ماهه برای کشور موثر است و آفریقاجنوبی را به همه مردم ملل مختلف ازجمله سرمایه گذاران معرفی می کند اما ممکن است به همان سرعتی که مسابقات به پایان می رسند این تبلیغات و در نتیجه آفریقای جنوبی نیز به فراموشی سپرده شود.

جام جهانی به نفع فیفا
شاید بتوان گفت در اصل تنها فدراسیون جهانی فوتبال – فیفا؛ سازمان جهانی برگزار کننده مسابقات که برگزاری چنین مسابقاتی را در اختیار دارد پول زیادی به دست می‌آورد. در حالی که هزینه اصلی را دولت آفریقای جنوبی پرداخته است.
پیش از مسابقات فیفا اعلام کرد: تاکنون بیش از 2 میلیارد دلار سود خالص پیش از برگزاری جام جهانی 2010 داشته است که بخشی از آن به آفریقای جنوبی می‌رسد.
جالب اینکه فیفا فقط مسوول پرداخت جایزه، هزینه رفت و آمد و اسکان تیم‌های شرکت کننده در مسابقات است. هزینه برگزاری مسابقات جام جهانی آلمان در سال 2006 به 279 میلیون دلار بالغ شد و علاوه بر این فیفا در ماههای گذشته برای برگزاری به موقع و مناسب مسابقات جام جهانی آفریقای جنوبی 100 میلیون دلار در اختیار دولت آفریقای جنوبی قرار داده است.
فیفا بخش بزرگی از این پول صرف توسعه فوتبال در سراسر دنیا می‌کند. اما نباید فراموش کرد که بخش کوچکی از این پول می‌تواند از آلونک‌ها و خانه‌های حلبی‌نشین‌های آفریقای جنوبی بکاهد.

درآمد فیفا در جام جهانی
فدارسیون بین المللی فوتبال (فیفا) امیدوار است که از جام جهانی فوتبال امسال آفریقای جنوبی نیز حدود سه میلیارد و دویست میلیون دلار درآمد کسب کند که نسبت به جام جهانی گذشته ، افزایش شصت درصدی را نشان می دهد .
ثروتهای جام جهانی فوتبال هر سال نسب به سال قبل افزایش می یابد. به عنوان مثال ، سرمایه های مختص به این فدراسیون در سال 2007 میلادی حدود 643 میلیون دلار بود و بعد این رقم درسال 2008 میلادی به 902 میلیون دلار رسید.
در سال 2009 میلادی نیز این میزان به 902 دلار و در سال 2009 میلادی ، میزان وجوه مختص به جام جهانی فوتبال به 1 هزار و شصد و یک میلیون دلار رسید. بنابراین روشن است که وضع تجارت فیفا از ناحیه برگزاری جام های جهانی سکه است.

میزان درآمدهای خالص فیفا در سال گذشته
جام جهانی فوتبال در ایتالیا (1909 میلادی ) 59میلیون دلار
جام جهانی فوتبال آمریکا (1994 میلادی) هفتاد و دو میلیون دلار
جام جهانی فوتبال فرانسه(1998 فرانسه )84 میلیون دلار
جام جهانی فوتبال طور مشترک در کره جنوبی و ژاپن(2002 میلادی)32 میلیون دلار
جام جهانی فوتبال آلمان(2006 میلادی ) یک و 90 میلیون دلار
جام جهانی فوتبال آفریقای جنوبی(2010 میلادی ) به بیش از دو میلیارد دلار

منفعتی برای شرکتهای غربی در جام جهانی
شاید بتوان گفت، درآمد حاصل از برپایی مسابقات جام جهانی برای شرکتهای غربی معروف است که در میان انها تولی کنندگان وسایل ورزشی بیشترین سهم از سود حاصله را که ناشی از بازار تبلیغات گسترده بین المللی را به خود اختصاصی می دهند گرچه شبکه های تلويزيون هائي که اجازه پخش مسابقات را در اختيار دارند هم سهم زیادی از این گردهمایی بین المللی از آن خود می کنند.
اما این منفعت تا چه حد نصیب مردم آفریقا می شود؟

درآمد مسابقات جام جهانی آفریقای جنوبی
تخمین‌های اولیه نشان می‌دهد که آفریقای جنوبی درآمدی فراتر از جام جهانی آلمان خواهد داشت، به طوری که حدود پنجاه حمایت کننده مالی اصلی جام جهانی مبلغی بیش از 5 میلیارد پوند به برگزار کنندگان جام جهانی می‌پردازند.
آخرین برآوردها حاکی از آن است آفریقای جنوبی در طول جام جهانی میزبان 500 هزار گردشگر خارجی با میانگین اقامت 15 روز به خود جلب خواهد کرد و حدود 160 هزار فرصت شغلی تمام وقت یا نیمه وقت هم ایجاد می‌شود.
مسابقات جام جهاني فوتبال كه در افريقاي جنوبي برگزار مي شود به تنهايي در سال جاري بيش از 15 ميليارد رند معادل 4.1 ميليارد دلار عايد اقتصاد اين كشور مي كند. (رند واحد پول آفريقاي جنوبي است)
در نهایت آنکه آفریقای جنوبی فراتر از یک میلیارد دلار سود خالص خواهد داشت. یعنی آنکه علاوه برجبران تمامی هزینه‌های سخت افزاری و نرم افزاری شامل توسعه منابع شهری، امکانات فرودگاهی و سایر خدمات حمل ونقلی، گسترش فضاهای تفریحی و توریستی و سایر هزینه‌ها یک میلیارد دلار سود به خزانه کشور ومردم آفریقای جنوبی واریز می‌شود تا آنها یک ماه شاد باشند.
حال آنکه کشور آلمان به عنوان میزبان مسابقات جام جهانی ظرف مدت یکماه برگزاری این مسابقات 6/16 میلیارد یورو درآمد داشت. از این مبلغ 6/1 میلیارد یورو آن سود خالص بوده است. در واقع ژرمن‌ها با میزبانی جام جهانی بیش از صادرات غیر نفتی ایران درآمد داشته‌اند.

آن روی سکه جام جهانی آفريقاي جنوبي
اميد مقامات آفريقاي جنوبي اين است كه برگزاري مسابقات جام جهاني بتواند حدود 5/5 ميليارد دلار به اقتصاد آفريقاي جنوبي تزريق و 415 هزار شغل جديد ايجاد كند.
اما نباید این نکته را فراموش کرد اگر یکی از دستاوردهای جام جهانی ساخت مراكز ورزشي متعدد شامل استاديوم‌ها و سالن‌ها در كنارهتل‌ها و رستوران‌ها به عنوان زير ساخت‌هاي جديد توسعه اشاره مي‌شود در مقابل باید بدین نکته توجه کرد كه نگهداري اين مراكز بعد از پايان مسابقات جام جهاني بسيار پر هزينه و استفاده از آن براي مردم فقير اين كشور غير ممكن خواهد بود. در حقيقت هزينه ساخت اين مراكز براي مدت كوتاهي بهره و بازده خواهد داشت، به عبارتی این اماکن به مرور هزینه ساز بوده و اگر مورد توجه قرار نگیرد خسارات جزیی یا عمده بدان وارد می شود، لذا ساخت و ساز چنینی مستلزم هزینه کرد است به عبارتی برای نگهداری مناسب یک ورزشگاه حداقل هر یک ماه باید در آن تورنمت برگزار شود تا حداقل، هزینه نگهداری آن را پوشش دهد اما در آفریقای جنوبی چنین ظرفیت وجود ندارد .

جام جهانی برای آفریقای فقیر
شاید زمانی فوتبال بازی فقرا بود حتی کسانی که ورزشگاه می رفتند فقرایی بودند که با هزینه ای اندک از دیدن بازیها لذت می بردند و از این راه به بخشی از زندگی خود شور و هیجان می بخشیدند اما امروز گرچه فراگیر و در بین تمام اقشار جامعه جاریست اما لااقل به نظر می رسد این موضوع حداقل در جام جهانی کمتر به چشم می خورد و بعید به نظر می رسد که مردم فقیر آفریقای جنوبی یا کشورهای آفریقایی و حتی آسیایی بتوانند شادیهای این کمپ بین المللی بهره ببرند
مردم فقير آفريقاي جنوبي همين الان توان خريد بليط و شركت در مسابقات جام جهاني را ندارند. آيا ممكن است كه بعد از پايان اين مسابقات بتوانند در اين مراكز حضور پيدا كنند و از نعمت بازي يا تماشاي بازي در آن بهره بگيرند؟

جام جهانی با دستاوردی سیاه
شرايط اقتصادي اسفبار آفريقاي جنوبي باعث افزايش فساد و خود فروشي در بين زنان فقير اين كشور شده و در اين حوزه زنان فقير زيادي از كشورهاي ديگر مثل زيمبامبوه، موزامبيك و كنگو هم براي حضور در اين بازار زشت رو به افريقاي جنوبي گذاشته اند.
نرخ طلاق در آفريقاي جنوبي به شدت بالا و زنان بيوه بعد از جدائي از همسران خود علي رغم ممنوعيت قانوني فحشا راهي بازار تجارت زشت مي‌شوند.
روزنامه جمهوری اسلامی نویسد يكي از اين واقعيت‌هاي تلخ اينست كه 40 هزار دختر و زن فقير از ديگر كشورهاي آفريقايي براي كسب درآمد از طريق فحشا راهي آفريقاي جنوبي شده‌اند.
در مصاحبه‌اي با روزنامه \"وال استريت ژورنال\" يكي از اين افراد كه از زيمبابوه به آفريقاي جنوبي رفته است ابراز اميدواري كرده در پايان اين مسابقات بتواند مبلغ 10 هزار دلار از طريق روسپيگري درآمد حاصل كند و به نزد خانواده فقيرش برگردد.
مي‌گويند مسابقات جام جهاني 2010 زمينه خوبي براي رشد اين بخش از مشكلات اجتماعي آفريقاي
جنوبي و به دنبال آن شيوع بيشتر ايدز فراهم كرده است، در مقابل به نظر می رسد شور و اشتیاق، کار و درآمدهای حاصله و در نهایت رونق اقتصادی، باعث شود که آفریقای جنوبی به سوی پیشرفت و بهبود اوضاع اقتصادی پیش رود اما کدام یک دارای قدرت تاثیرگذاری بیشتری است شاید به مرور زمان معلوم شود.

نگاه به نیمه پر جام جهانی
تابو امبکی، رئیس جمهور سابق آفریقای‌جنوبی سال‌ها پیش گفته بود که برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال سال 2010 در آفریقای جنوبی لحظه ای است که «به دور تسلسل فقر و جنگ در کشورهای قاره آفریقا» پایان خواهد داد.این شاید یک ادعای بسیار بزرگ از سوی مردی بود که علاوه بر سیاست به شعر نیز می پرداخت.
دنی جوردن مدیر کمیته هماهنگ‌کننده هم این مسابقات در آفریقای جنوبی که بیش از 10 سال عهده دار این مقام بوده و نقش مهمی در پذیرش میزبان آفریقای جنوبی داشته است با تمام شور و انرژی خود از تاثیرات مثبت این رخداد ورزشی برای کشور دفاع می کند.
او تاکید می‌کند که در پایان مسابقات جام جهانی چیزی بیشتر از چند استادیوم جدید و خاطرات خوش برای آفریقای جنوبی به جا خواهد ماند. اشاره او به جاده ها، خطوط آهن و شبکه اتوبوسرانی، ترمینال‌های تازه برای فرودگاه‌ها و هتل های جدید است و دستاورد دیگر نوسازی و توسعه تکنولوژی در زیرساخت های رسانه های ملی و سراسری کشور است.
دنی جوردن می افزاید که در آینده تاریخ همانطور در مورد این مسابقات قضاوت خواهد کرد که در مورد آزادی نلسون ماندلا از زندان در سال 1994 قضاوت کرده است.شاید نظر او در آینده درست از آب درآید.با این همه خطر در آن است که آفریقای جنوبی میلیاردها دلار در کاری سرمایه گذاری کرده باشد که مثل یک آگهی تجاری یک ماهه برای کشور است و ممکن است به همان سرعتی که مسابقات به پایان می رسند این تبلیغات نیز به فراموشی سپرده شود.

هدفی والاتر از سود اقتصادی
اما در یکسال گذشته، آفریقای جنوبی محور تمام اخبار مهم دنیا قرار گرفت و در حدود یکماه برگزاری آن میلیاردها نفر با نام، فرهنگ و صنعت آفریقای جنوبی آشنا می شوند که این دستاوردی که قابل تامل است.
آفریقای جنوبی با میزبانی جام جهانی توسعه سیاسی و اقتصادی خود را اعلام می‌کند، درهای کشور را به سوی سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه صنعت توریسم می‌گشاید امکانات زیر بنایی‌اش را ارتقا می‌دهد و یکماه شادی و پایکوبی را در کنار اثرات مثبت زیستی، اجتماعی و فرهنگی به ملت خود هدیه می‌کند. این بزرگترین نکته‌ای است که نلسون ماندلا سالها قبل و در زمان شروع پروژه میزبانی جام جهانی برای کشورش در نظر گرفت و حالا آنها به آن رؤیا دست یافته‌اند.

سخن آخر
با تمام اين مشكلات اين جام جهاني نيز همانند ادوار گذشته به پايان مي‌رسد و بايد منتظر ماند و ديدكه آيا پيش‌بيني‌ها محقق خواهد شد و اين كشور خواهد توانست از اين آوردگاه جهاني جهت شتاب اقتصادي خود استفاده كند. همان‌گونه كه در آلمان پس از جام جهاني یك سوم مشاغل ایجاد شده بعد از اتمام جام جهانی نیز باقی ماندند و این یكی از نقاط كلیدی میزبانی این مسابقات بین‌المللی است.